Muzea i inne obiekty kulturalne powstałe w ostatnich latach mają kilka wspólnych cech charakterystycznych. Są nie tylko miejscem prezentowania dorobku kultury, lecz także miejscami spotkań i ośrodkami edukacyjnymi. W związku z tym są z reguły wyposażone w sale multimedialne i kinowe, a także kawiarnie i restauracje, przez co stają się całymi centrami czy ośrodkami kultury. Przy tym odbiorca nie jest jedynie biernym widzem, który ma siedzieć lub stać na swoim miejscu i nie wolno mu niczego dotykać – we współczesnych obiektach można zwykle uczestniczyć w warsztatach i prezentacjach interaktywnych, które umożliwiają bezpośrednie doświadczanie tego, co jest przedstawiane.

Istotną rolę w odbiorze kultury i nauki odgrywa także sama architektura budynku, w którym znajdują się ekspozycje. Dlatego współczesne muzea i inne ośrodki kulturalne bywają bardzo interesujące pod względem architektonicznym, a przy tym nieraz nawiązują wyglądem do tematyki i charakteru swojej oferty. Poniżej przedstawiamy kilka przykładów.

Jednym z najbardziej znanych, a zarazem najbardziej zaskakujących wizualnie obiektów jest Muzeum Guggenheima w Bilbao zaprojektowane przez Franka Owena Gehry’ego. Zostało otwarte w 1997 r. Budynek reprezentuje dekonstruktywizm – ideę fragmentacji, nieprzewidywalności i przemieszczenia elementów atchitektury. Składa się z krzywizn i linii falistych, a do tego jest pokryty płytkami z tytanu. Przez to można go widzieć inaczej w zależności od oświetlenia i kąta patrzenia, zdaje się przybierać różne kształty i kolory; może się kojarzyć z rybą albo statkiem.

Na szczególną uwagę zasługują też prace Zahy Hadid, nagrodzone w licznych konkursach, pokazujące jej niezwykłą wyobraźnię przestrzenną. Zaha Hadid była pierwszą kobietą, która otrzymała prestiżową Nagrodę Pritzkera. Zaprojektowane przez nią obiekty charakteryzują się często nietypowymi formami, przypominającymi bardziej awangardowe rzeźby niż budynki, a także zupełnie nowym sposobem myślenia o przestrzeni. Do jej projektów należą m.in.:

• Centrum Sztuki Nowoczesnej w Cincinnati w Ohio, USA; budynek powstał w latach 2001-2003; składa się on z czarnych i białych prostopadlościanów w układzie przestrzennym nazwanym przez Hadid „dywanem miejskim”;

• Centrum Nauki Phaeno w Wolfsburgu w Niemczech; powstało w latach 2000-2005; opływowa bryła jest osadzona na 10 filarach; podłoga budynku i teren wokół niego lekko faluje, tworząc swoisty „pejzaż księżycowy”.

Budynek Fundacji Cartiera w Paryżu, zaprojektowany przez Jeana Nouvela i Emmanuela Cattaniego, powstały w latach 1991-94, zawiera dzieła współczesnej sztuki awangardowej. Jest on swego rodzaju grą architektoniczną z widzem. Fasada składa się ze szklanych ekranów, które są nieco odsunięte od właściwej bryły. W zależności od oświetlenia i kąta patrzenia budynek zdaje się miejscami zanikać, gdyż czasem widzimy jego wnętrze, a czasem jedynie odbicia drzew, nieba i ulicy. Parter jest całkowicie przeszklony; szklane ściany mogą być rozsunięte i otwierać się na park, co daje dodatkowe możliwości oddziaływania na odbiorców.